X Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy
im. Henryka Wieniawskiego
Poznań, 9-23 XI 1991 r.
Zobacz film dokumentalny o konkursie:
Dziesiąty w historii i pierwszy w nowych czasach — z ich symbolem Lechem Wałęsą, prezydentem Rzeczpospolitej, który wzorem Ignacego Mościckiego w 1935 r., przyjął protektorat nad Konkursem Wieniawskiego 1991 i ufundował główną nagrodę. Ubiegała się o nią rekordowa ilość zgłoszonych kandydatów. Przyciągały nazwiska jurorów, znanych ze światowych estrad: Wandy Wiłkomirskiej, Konstantego Andrzeja Kulki, Romana Totenberga, Grigorija Żyslina... Zarazem był to ostatni — po 25 latach — konkurs Edmunda Grabkowskiego, który już przekazał swe stanowisko w godne ręce Zdzisława Dworzeckiego, lecz za wspólną zgodą zdecydował się jeszcze raz pokierować turniejem. I całe szczęście. Jego pomoc i doświadczenie okazały się bezcenne, kiedy na pięć tygodni przed inauguracją, Filharmonia została bez naczelnego dyrektora, a konkurs — bez dyrygenta! Połowę dramatycznego problemu rozwiązano błyskawicznie: awansem Z. Dworzeckiego (był wicedyrektorem Filharmonii) na fotel szefa. Z drugiego dylematu, znacznie trudniejszego, dosłownie w ostatniej chwili wyratował gospodarzy prof. Jerzy Katlewicz, godząc się przygotować i poprowadzić koncert otwarcia oraz towarzyszyć batutą finalistom konkursu. Wielki artysta uczynił to z poczucia odpowiedzialności za sprawę narodowej kultury, a pewnie i z reszty sympatii dla miasta, któremu dał kiedyś kilka pięknych sezonów swej pracy. Chociaż wszystko się wokół zmieniło, wrócił do wielu poznańskich przyjaciół i razem z nimi, z właściwym sobie zapałem, szybko wszedł w wir konkursowej atmosfery.
A tworzyły ją — z nowymi czasami — nowe zjawiska. Obok rządowych środków, z których dotąd głównie pokrywano koszty imprezy, powstała teraz możliwość pomocy finansowej samorządów oraz rzecz zgoła rewolucyjna: szansa wsparcia się prywatnymi darczyńcami i dobrodziejami. Skorzystano z niej skutecznie. Honorowy Komitet Sponsorów, złożony z właścicieli firm odradzającej się gospodarki rynkowej, rzeczywiście uniósł się honorem. Dzięki temu można było np. wzmocnić pulę wartościowych nagród pozaregulaminowych, zapłacić podróż wybitnemu soliście wieczoru inauguracyjnego, nakręcić film telewizyjny o Wieniawskim, wyprodukować spory nakład kaset (magnetofonowych i wideo) z jego muzyką, a także niezależnie od wydania dwóch płyt kompaktowych z historycznymi nagraniami laureatów, rejestrować cały obecny konkurs, po raz pierwszy na aparaturze cyfrowej, zapewne japońskiej produkcji.
Z tego kraju — „genialnych” mikroprocesorów i rozkwitu talentów muzycznych — znów przyjechała największa gromada skrzypków. Tylko Polacy wystawili jeszcze liczniejszą reprezentację do pojedynku na smyczki z Japończykami. Razem zdominowali X Konkurs, z którego niektóre relacje gazetowe — stylistyką i tytułami — śmiało mogły ukazywać się na kolumnach sportowych. Wygrał „polski tandem”. Organizatorzy w ciągu jednej nocy zdołali z odpowiednich kas wyłuskać dodatkowe pieniądze na dwie równorzędne pierwsze nagrody. Wszyscy cieszyli się zasłużonym sukcesem dwóch sympatycznych siedemnastolatków i ich nauczycieli z Łodzi i Poznania. A gdy opadły emocje, powróciły uporczywe pytania co bardziej wnikliwych obserwatorów zdarzenia: „cóż mamy czynić, by Konkurs Wieniawskiego był w dalszym ciągu międzynarodowy, a nie dwunarodowy, by jego świat przestał się wreszcie gwałtownie zmniejszać?”.
źródło: R. Połczyński, Da Capo. 75 lat Międzynarodowych Konkursów im. Henryka Wieniawskiego
Przeczytaj o X Konkursie (PDF, 748 KB) >
Plakat dziesiątej edycji konkursu, proj. B. Szlabs.
JURY
Stanisław Wisłocki – Polska (przewodniczący)
Zenon Brzewski – Polska
Jens Ellerman – Niemcy
Giorgio Ferrari – Włochy
Michael Frischenschlager – Austria
Jadwiga Kaliszewska – Polska
Konstanty Andrzej Kulka – Polska
Robert Masters – Wielka Brytania
Igor Ozim – Słowenia
Eszter Perényi – Węgry
Zenon Płoszaj – Polska
Manfred Scherzer – Niemcy
Zoria Szichmurzajewa – Rosja
Roman Totenberg – USA
Yoshio Unno – Japonia
Wanda Wiłkomirska – Polska
Grigorij Żyslin – Rosja
LAUREACI
I nagroda: Bartłomiej NIZIOŁ - Polska, Piotr PŁAWNER – Polska
II nagroda: Chie ABIKO – Japonia
III nagroda: Reiko SHIRAISHI – Japonia
IV nagroda: Monika JARECKA - Polska
V nagroda: Tomoko YOSHIMURA – Japonia
Wyróżnienia:
Jarosław Żołnierczyk (Polska); Sebastian Gugała (Polska); Roland Orlik (Polska); Eijin Nimura (Japonia);
Ewa Pyrek (Polska); Erika Dobosiewicz (Polska)
PROGRAM KONKURSU
ETAP I
1. J. S. Bach - I i II część jednej z sonat na skrzypce solo spośród następujących:
g-moll, C-dur, względnie Chaconne z II Partity d-moll na skrzypce solo
2. H. Wieniawski - jeden z Kaprysów z op. 10 do wyboru spośród nr: 1, 2, 3, 4, 6, 7
3. N. Paganini - jeden z Kaprysów z op. 1 spośród następujących nr: 14, 16, 20, 22, 23
4. H. Wieniawski - Polonez D-dur op. 4 lub Polonez A-dur op. 21
ETAP II
1. H. Wieniawski - Scherzo Tarantella op. 16 (utwór obligatoryjny)
2. W. A. Mozart - I część jednego z koncertów*, do wyboru spośród następujących:
G-dur (KV 216), D-dur (KV 218), A-dur (KV 219), D-dur (KV 271a); * (z towarzyszeniem fortepianu)
3. K. Szymanowski - jeden z poematów „Mity” op. 30 lub „Romans” op. 23
4. Utwór dowolny o charakterze wirtuozowskim na skrzypce solo lub z towarzyszeniem fortepianu, do 20 minut
(nie może to być część całości, np. koncertu, sonaty lub fragment suity,
z wyjątkiem Sonaty solowej B. Bartoka, przy wyborze której obowiązuje wykonanie tylko I części)
Czas wykonania nie może przekroczyć 45 minut.
ETAP III
Jedna sonata na skrzypce i fortepian do wyboru spośród następujących:
G. Bacewicz - IV Sonata, V Sonata
B. Bartok - Sonata I, Sonata II
C. Debussy - Sonata
S. Prokofiew - Sonata f-moll op.80, Sonata D-dur op.94 bis
M. Ravel - Sonata
I. Strawiński - Duo Concertant
A. Szałowski - Suita
D. Szostakowicz - Sonata op.134
K. Szymanowski - Sonata op.9
ETAP IV
Dwa koncerty z towarzyszeniem orkiestry do wyboru uczestnika, po jednym z grupy a) i z grupy b):
a) H. Wieniawski - Koncert fis-moll op. 14 lub Koncert d-moll op. 22
b) L. van Beethoven - I cz. Koncertu D-dur op. 61 z kadencją H. Wieniawskiego
J. Brahms – I cz. Koncertu D-dur op. 77 z kadencją J. Joachima
K. Szymanowski - I Koncert skrzypcowy op. 35
